Udział w nieruchomości oznacza, że posiadamy prawo własności do określonej części budynku, jednak nie jest to bezpośrednio przypisane do konkretnego lokalu. W praktyce oznacza to, że wszyscy współwłaściciele mają wspólne prawo do całości nieruchomości, a udział określa jedynie proporcję, w jakiej dana osoba partycypuje w tej własności. Na przykład, posiadając 1/4 udziału w kamienicy, jesteśmy współwłaścicielem całego budynku w tej właśnie części, co wiąże się zarówno z prawami, jak i obowiązkami.
Posiadanie udziału w nieruchomości rodzi specyficzne skutki prawne. Przede wszystkim, jako współwłaściciel, jesteśmy zobowiązani do współdziałania z pozostałymi współwłaścicielami w zarządzaniu nieruchomością. Wszelkie decyzje dotyczące nieruchomości, takie jak przeprowadzanie remontów, wynajem części budynku, czy zarządzanie wspólnymi częściami nieruchomości, muszą być podejmowane wspólnie. Zasada wynikająca z przepisów jest taka, że dla czynności zwykłego zarządu wystarcza zgoda większości współwłaścicieli, natomiast dla czynności przekraczających zwykły zarząd – wymaga się zgody wszystkich współwłaścicieli.
Warto również wiedzieć, że sprzedaż udziału w nieruchomości może być trudniejsza niż sprzedaż całego lokalu, ponieważ potencjalny nabywca musi zaakceptować współwłasność z innymi osobami.
Aby ułatwić korzystanie z nieruchomości, współwłaściciele mogą zawrzeć porozumienie, określane jako quoad usum, które precyzuje, z której części budynku każdy z nich może korzystać. W praktyce oznacza to, że mimo posiadania udziału w całej nieruchomości, dany współwłaściciel może użytkować konkretne mieszkanie, piwnicę, strych czy inne części wspólne. Takie porozumienie nie zmienia jednak charakteru prawnego współwłasności – każdy z właścicieli nadal posiada udział w całym budynku.
Porozumienie quoad usum powinno być sporządzone na piśmie i zaakceptowane przez wszystkich współwłaścicieli. Może ono być również wpisane do księgi wieczystej, co zwiększa bezpieczeństwo prawne takiej umowy, ale nie musi. Warto jednak pamiętać, że quoad usum nie daje pełnej swobody w dysponowaniu częścią budynku przypisaną do użytku danego współwłaściciela – nie jest to bowiem wyodrębnienie lokalu w sensie prawnym.
Jednym z głównych wyzwań związanych z posiadaniem udziału w nieruchomości jest konieczność współpracy z innymi współwłaścicielami, co może być trudne, zwłaszcza jeśli ich interesy są rozbieżne. Decyzje dotyczące zarządzania nieruchomością mogą wymagać kompromisów i czasu na uzgodnienie stanowisk. Warto również wziąć pod uwagę ryzyko związane z koniecznością partycypowania w kosztach remontów i modernizacji, które mogą być znaczne, szczególnie w przypadku starszych kamienic.
Posiadanie udziału w nieruchomości, zwłaszcza w kamienicy, może wiązać się z kilkoma istotnymi korzyściami. Przede wszystkim, zakup udziału w nieruchomości często jest tańszą opcją niż nabycie całkowicie wyodrębnionego lokalu mieszkalnego, co może być atrakcyjne dla osób poszukujących nieruchomości w prestiżowych lokalizacjach, takich jak centra dużych miast. Dodatkowo, taka forma własności może być interesująca dla inwestorów, którzy planują wynajem części budynku lub jego adaptację na różne cele, np. biura, pracownie artystyczne czy lokale usługowe - ponieważ dla Najemcy forma własności nie ma już żadnego znaczenia. No i finalnie mając taką nieruchomość zawsze istnieją przed nami perspektywy na zniesienie współwłasności i wyodrębnieni lokali co znacznie zwiększy wartość naszej nieruchomości.
Posiadanie udziału w nieruchomości w kamienicy to rozwiązanie, które ma swoje specyficzne zalety i wyzwania. Kluczowe jest zrozumienie konsekwencji prawnych takiej formy własności oraz dokładne przemyślenie, czy jesteśmy gotowi na współwłasność i współpracę z innymi właścicielami. Porozumienie quoad usum może znacznie ułatwić korzystanie z nieruchomości, ale nie zmienia ono faktu, że udział nie daje pełnej swobody w dysponowaniu mieszkaniem.